اعلام مفقودی چک و مراحل آن

چنانچه چک شخصی مفقود یا گم شده باشد، صادر کننده چک میبایست بدون هیچ معطلی به بانک مراجعه کرده و دستور عدم پرداخت را از بانک بخواهد. پس از انجام مراحلی که توسط بانک به شما اعلام میشود می بایست نهایتا ظرف یک هفته، به مراجع مربوطه برای شکایت از چک مفقودی ( شورای حل اختلاف یا دادسرا ) اقدام نماید.

بعد از شکایت لازم است که گواهی اقامه دعوا برای شکایت از چک مفقود شده را به بانک ارائه نمایید و در صورتی که در دادگاه مفقودی چک احراز گردد میتواند چک مفقودی را ابطال نماید.

زمانی که یک برگه چک، تکمیل شده و از دسته چک جدا می شود، آن چک، در حکم پول است و دارنده چک، در صورت ارایه آن به بانک، می تواند، وجه چک را وصول کند. بنابراین، احتیاط در حفظ و نگهداری چک، بسیار مهم است. با همه این ها، ممکن است، یک برگه چک، گم یا مفقود شود و یا به واسطه سرقت، جعل، یا از طریق کلاهبرداری، به دست دیگری بیفتد.

در این شرایط، اگر اقدامات لازم و درست صورت نگیرد، احتمال سوء استفاده از چک، و ایجاد مشکلات عدیده برای افراد، وجود دارد. به همین علت، پس از گم شدن چک یا مفقودی آن به هر علتی، صادر کننده چک باید، اقدام به اعلام مفقودی چک نماید که این موضوع، دارای مراحل مخصوص به خود می باشد.

 

مراحل اعلام مفقودی چک به صورت قدم به قدم

1- دستور عدم پرداخت وجه چک به بانک

همینطور که در ابتدا توضیح دادیم اولین قدم شما برای اعلام مفقودی چک مراجعه به بانک مربوطه می باشد که همان بانک صادر کننده چک مفقود شده است.
بر اساس ماده 14 قانون صدور چک، صادر کننده چک و یا ذی نفع یا قائم مقام قانونی آن به منظور اینکه چک مفقود گردیده یا سرقت شده یا جعل شده و یا به روش کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا هر جرم دیگری تحصیل شده است باید به صورت کتبی دستور عدم پرداخت وجه چک به بانک بدهند.

سپس بانک پس از طی کردن مراحل قانونی و احراز هویت دستور دهنده از پرداخت وجه آن چک خودداری می کند و در صورتیکه چک به بانک ارائه گردد، گواهی عدم پرداخت چک با مشخص نمودن علت اعلام شده صادر و تسلیم می گردد.

لذا، شخص صادر کننده با مراجعه به بانک و پر کردن فرم های مخصوص که از سمت خود بانک تنظیم شده است به طور کتبی دستور خود را تحویل می دهد. پس از اینکه بانک احراز هویت نمود از پرداخت وجه چک خودداری کرده و چک به مدت زمان یک هفته مسدود می نماید و در صورت ارائه شدن چک به بانک گواهی عدم پرداخت را با ذکر علت مفقودی چک صادر می کند.

2- مراجعه دستوردهنده ظرف مدت یک هفته به مراجع قضایی

قدم بعدی در صورت اعلام مفقودی چک این است که دستور دهنده به مراجع قضایی مربوطه مراجعه نماید. که امروزه با توجه به اختلافات رویه در حوزه قضایی، دادسرا یا شورای حل اختلاف محل رسیدگی می باشد.
شخص ذی نفع بعد از اعلام مفقودی چک و انجام تشریفات قانونی، باید گواهی مربوط به مفقودی چک را از مرجع مربوط به آن اخذ می نماید.

 

3- ارئه گواهی مربوط به مفقودی چک به بانک

سومین و آخرین قدم در خصوص اعلام مفقودی چک بر اساس تبصره 2 ماده 14 قانون صدور چک، دستور دهنده مکلف است که پس از اعلام به بانک شکایت خود را به مراجع قضایی تسلیم و حداکثر ظرف مهلت یک هفته گواهی تقدیم شکایت را به بانک تسلیم نماید.

در غیر اینصورت پس از انقضای مدت یک هفته، به تقاضای دارنده چک، بانک از محل موجودی وجه آن را به دارنده پرداخت می نماید.

در تمام حوزه های قضایی این گواهی در شوراهای حل اختلاف صادر می گردد. لذا، استفاده از کلمه شکایت صحیح نبوده و دستور دهنده باید گواهی اعلام مفقودی خود را ظرف مدت ذکر شده به بانک ارائه دهد.( گواهی تقدیم شکایت صحیح می باشد.)
نکته حائز اهمیت در این قسمت این است که در حوزه هایی که شورای حل اختلاف مرجع صدور گواهی است باید به شورای حل اختلاف مراجعه کرد.
در صورت تحقق جرم هایی از قبیل کلاهبرداری، سرقت، خیانت در امانت یا جعل و…. باید به دادسرا مراجعه شود و شکایت از نوع کیفری مطرح گردد و طبق مدت زمان مذکور گواهی تقدیم شکایت کیفری به بانک تحویل گردد.

 

دستور عدم پرداخت به بانک

همانگونه که در قسمت قبل، توضیح دادیم، گم شدن چک، ممکن است به دلایل مختلفی، مثل سرقت چک، مفقود شدن چک، کلاهبرداری، جعل و سایر موارد باشد. طبق ماده 14 قانون صدور چک، بعد از گم شدن چک، صادر کننده، باید به بانک، کتبا دستور عدم پرداخت بدهد. بانک، بعد از بررسی هویت دستور دهنده، در صورتی که کسی، چک را به بانک ارایه دهد، از پرداخت وجه آن، خودداری می کند و با ذکر علت، اقدام به صدور گواهی عدم پرداخت می کند.

بنابراین، اولین مرحله از مراحل اعلام مفقودی چک، این است که صادر کننده، به بانک مراجعه کند و در فرم مخصوصی که بانک به او می دهد، دستور کتبی عدم پرداخت را بدهد. در این وضعیت، بانک، برای مدت یک هفته، حساب را مسدود می کند که در این مدت، صادر کننده، جهت تمدید این مهلت، باید، به مراجع قضایی، مراجعه کند و گواهی مفقودی چک را جهت ارایه به بانک، دریافت نماید.

 

مراجعه به مراجع قضایی

مرحله بعدی از مراحل اعلام مفقودی چک که صادر کننده چک برای اعلام مفقوی و گم شدن چک، بر عهده دارد، این است که ظرف یک هفته ای که بانک، حساب او را مسدود کرده است، به مراجع قضایی صالح، مراجعه کند و بعد از اعلام گم شدن چک و تشکیل پرونده، گواهی مربوط به مفقودی چک را از مرجع قضایی، دریافت کند.

لازم به ذکر است که مرجع صالح برای اعلام مفقودی و گم شدن چک، در حالت عادی و تا مبلغ دویست میلیون ریال، شورای حل اختلاف، و مبلغ بیشتر از آن، در صلاحیت دادگاه عمومی است. البته باید در نظر داشت، مراجعه به شورای حل اختلاف، منحصر به زمانی است که چک، گم شده است، ولی اگر چک، سرقت یا جعل شده باشد، باید در دادسرا، اقامه دعوی کرد؛ حتی اگر مبلغ چک، کمتر از دویست میلیون ریال باشد.

 

ارایه گواهی به بانک

مرحله بعدی از مراحل اعلام مفقودی چک، این است که بعد از دریافت گواهی مفقودی و گم شدن چک، از مرجع صالح، باید حداکثر ظرف مدت یک هفته از دستور عدم پرداخت، گواهی دریافتی از مرجع قضایی، به بانک، تسلیم شود. اگر فرد متقاضی، این گواهی را به بانک ارایه ندهد، بانک، بعد از گذشت یک هفته، در صورت تقاضای دارنده چک، وجه چک مفقود شده را به دارنده چک، پرداخت خواهد کرد.

بعد از ارایه گواهی اعلام مفقودی و گم شدن چک به بانک، بانک موظف است، وجه چک را تا زمانی که تکلیف پرونده، در مرجع رسیدگی مشخص نشده است، در یک حساب مسدود، نگه دارد و از پرداخت وجه چک، به دارنده آن امتناع کند. شایان ذکر است، در صورتی که دادگاه، موضوع مفقودی بودن چک را احراز کند، ممکن است، حکم بر ابطال چک مفقودی، صادر نماید .

امروزه با توجه به تدابیر دولت و ایجاد تحول و رویه جدید، در خصوص چک و صدور دسته چک های جدید، می توان انتظار داشت که در آینده، به نحو قابل توجهی، شاهد کاهش مشکلات مربوط به مفقودی چک، باشیم. از جمله این تدابیر، راه اندازی سامانه صیاد و الزامی شدن ثبت چک، در این سامانه و همچنین ممنوعیت صدور چک، در وجه حامل، می باشد.

 

مجازات اعلام سرقت چک به دروغ

گاهی ممکن است به دلیل اینکه شخص ذینفع یا قائم مقام قانونی او از مجموعه تعهدات خود شانه خالی کند و از قانون مربوط سرپیچی نماید و به دروغ اعلام سرقت چک مورد نظر را بدهد. به همین دلیل در ماده 14 قانون صدور چک، قانونگذار به این امور پرداخته است و توضیحاتی را بیان نموده است و در این باب به جرم انگاری، سرقت و اعلام دزدی شدن چک می پردازد.

اولین مرحله این است که قانونگذار از مفقودی چک مورد نظر اطمینان حاصل نماید و ثابت شود که موضوع مفقودی و سرقت چک صحت دارد.

همانطور که گفتیم در ماده 14 قانون صدور چک چنین آمده است که دارنده چک می تواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده است شکایت نماید و هر زمان که خلاف این امر ثابت شود دستور دهنده علاوه بر مجازات مقرر ( که در ماده 7 قانون چک آمده است) محکوم به پرداخت کلیه خسارات وارد شده به دارنده چک خواهد شد.

 

 

چگونه به صورت آنلاین اعلام مفقودی چک کنیم؟

سامانه اعلام سرقت و مفقودی چک به این منظور در دسترس کاربران قرار گرفته است که زمانی که برای پرداختی یک معامله از چک شخص دیگری (غیر از طرفین اصلی معامله) استفاده میشود که قبلا به چک های حامل معروف بودند به راحتی وضعیت مفقودی و سرقتی بودن آن چک بررسی و مشخص شود.

به کمک این سامانه میشود در حین طی کردن مراحل اداری اعلام مفقودی به بانک شماره سریال و شبا را در سامانه اعلام مفقودی و سرقت وارد نمود تا از پیش آمدن مشکلاتی نظیر سو استفاده و کلاهبرداری جلوگیری نمود.

 

راهنمای اعلام سرقت و مفقود شدن چک به صورت آنلاین

برای اعلام مفقودی و یا سرقت چک ابتدا باید وارد سامانه آنلاین اعلام مفقودی چک به آدرس www.sad24.ir شوید و سپس طبق راهنمای زیر عمل کنید:

در منوی سمت راست صفحه میتوانید با وارد کردن شناسه و شماره شبا چک از وضعیت چک با خبر شوید، لازم به ذکر است که اطلاعات چک های مفقودی و سرقت شده در این سمانه توسط کاربران ثبت میشود و مشخص شدن وضعیت سرقتی یا مفقودی بودن چک در دست شما نیازمند ثبت سرقت و مفقودی آن توسط صاحب اصلی چک میباشد.

از این رو ما به تمام خوانندگان این مقاله پبشنهاد میکنیم که اگر در معامله ای از چک شخص ثالثی استفاده شد حتما وضعیت آن را از این سامانه چک کنید تا از صحت آن مطلع شوید. همچنین اگر صاحب چکی هستید که مورد سرقت قرار گرفته است و یا آن را گم کرده اید در حین اطلاع مفقودی و سرقتی آن به بانک و مراجع قانونی حتما در این سامانه شماره سریال و شماره شبا آن را ثبت نموده تا از سو استفاده های احتمالی جلوگیری به عمل آید.

 

جهت دریافت مشاوره حقوقی در رابطه با مراحل و شرایط اعلام مفقودی چک با شماره های مندرج در سایت تماس بگیرید.