یکی از عواملی که سبب سهولت در انجام دادن امور و یا حل یک مشکل می شود، اختراع ماشین یا محصولی نوآورانه می باشد. در این میان، ثبت اختراع به نام مخترع آن، سبب شده که ضمن جلوگیری از سرقت یا کپی شدن طرح و ایده، فرد بتواند با حق انحصاری خود در تولید آن محصول، سرمایه هزینه شده و سود آن را کسب نماید.
برای این که فرد بتواند به طور قانونی اختراع خود را به ثبت برساند، می بایست با ماهیت ثبت اختراع و شرایط آن آشنا باشد. در صورت فقدان ضوابط مذکور، درخواست ثبت اختراع متقاضی از سوی اداره مالکیت معنوی تایید نگردیده و فرد از بهره برداری مزایای ثبت اختراع، محروم می ماند. به همین دلیل، پرداختن به جزئیات ثبت اختراع، من جمله مراحل و مدارک لازمه آن، امری الزامی تلقی می گردد.
از این رو، در ادامه مقاله حاضر، قصد داریم، به پاسخ این پرسش بپردازیم که ثبت اختراع چیست و شرایط ثبت آن در ایران چه می باشد. سپس در خصوص صفر تا صد مراحل و نحوه ثبت اختراع در ایران و در سامانه مالکیت معنوی و این که ثبت اختراع در ایران چطور صورت می گیرد، صحبت خواهیم کرد و در انتها، لیست مدارک مورد نیاز را ارائه خواهیم نمود. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص، با ما همراه باشید.
ثبت اختراع چیست؟
اختراع در صورتی توسط قانون گذار قابل حمایت است که به ثبت رسیده باشد. یکی از سوالاتی که ممکن است برای صاحبان طرح و ایده خلاقانه و مخترعان مطرح شود، این است که ثبت اختراع چیست و ماهیت آن چه می باشد. به همین منظور، در این قسمت از مقاله ضمن بیان تعریف اختراع به پرسش، ثبت اختراع چیست، نیز پاسخ داده شده است.
قانون گذار به منظور حمایت از مخترعان، قانونی را تحت عنوان قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری در سال 1386 تصویب نمود. به موجب ماده 1 این قانون، به نتیجه فکر فرد یا افراد، که برای اولین بار فرآیند یا فرآورده ای خاص را ارائه می کند و مشکلی را دریک حرفه، فن، فناوری، صنعت و مانند آن ها حل می نماید، اختراع گفته می شود.
بنابر تعریف فوق، می توان بیان داشت که ثبت اختراع؛ فرآیند صدور گواهینامه اختراع توسط اداره مالکیت معنوی و در سامانه مالکیت معنوی به منظور حمایت از اختراع می باشد که بر طبق آن، مخترع می تواند از حقوق انحصاری محصول تولیدی بهره مند گردد. یکی از سوالاتی که در این میان مطرح می شود این است که داشتن گواهی ثبت اختراع چه حق و حقوقی را به دارنده آن می دهد. بنابر ماده 15 قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، ثبت اختراع، حقوقی را برای صاحب آن، به همراه خواهد داشت که به شرح زیر است:
بهره برداری از اختراع ثبت شده در ایران توسط اشخاصی غیر از مالک اختراع، مشروط به موافقت مالک آن است.
مالک می تواند با رعایت مواد قانونی، علیه هر شخص که بدون اجازه او از اختراع بهره برداری نموده و به حق مخترع تعدی کرده و یا عملی انجام دهد که ممکن است منجر به تعدی به حق مخترع شود، به دادگاه شکایت کند.
بنابراین، در صورتی که شخص بخواهد از مزایای محصول تولیدی توسط مخترع استفاده نماید، می بایست موافقت او را در این زمینه کسب کرده، وگرنه صاحب حق می تواند از او شکایت نماید. با این حال، بنابر بخش دوم ماده 15 همین قانون، برخی موارد از حوزه شمول حقوق گواهینامه اختراع خارج گردیده است که شامل موارد ذکر شده در قسمت زیر می گردد:
بهره برداری از کالاهایی که توسط مالک اختراع یا با توافق او در بازار ایران عرضه می شود.
استفاده از وسایل موضوع اختراع در هواپیماها، وسایل نقلیه زمینی یا کشتی های سایر کشورها که به طور موقت یا تصادفا وارد حریم هوایی، مرزهای زمینی یا آب های کشور می شوند.
بهره برداری هایی که فقط با اهداف آزمایشی درباره اختراع ثبت شده انجام می شود.
بهره برداری توسط هر شخصی که با حسن نیت قبل از تقاضای ثبت اختراع یا در مواقعی که حق تقدم تقاضا شده است، قبل از تاریخ تقاضای حق تقدم همان اختراع، از اختراع استفاده می کرده یا اقدامات جدی و موثری جهت آماده شدن برای استفاده از آن در ایران به عمل آورده است.
حقوق استفاده کننده قبلی، تنها به همراه شرکت یا کسب و کار یا به همراه بخشی که در آن از اختراع استفاده می شده یا مقدمات استفاده از آن فراهم گردیده، قابل انتقال یا واگذاری است. در نتیجه داشتن گواهی ثبت اختراع، حق و حقوق فوق را به دارنده آن می دهد.
به موجب ماده 16 قانون ثبت اختراعات، اعتبار گواهینامه اختراع، پس از بیست سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه اختراع، منقضی می گردد. به منظور حفظ اعتبار گواهینامه یا اظهارنامه اختراع، پس از گذشت یک سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه و قبل از شروع هر سال، می بایست مبلغی توسط متقاضی به اداره مالکیت صنعتی پرداخت گردد.
صفر تا صد شرایط ثبت اختراعات در ایران
ثبت اختراع در ایران، مستلزم رعایت شرایطی می باشد. بدون وجود این ضوابط، طرح مذکور اختراع تلقی نشده و قابل ثبت در سامانه ثبت اختراع نمی باشد. به منظور آشنایی علاقمندان با صفر تا صد شرایط ثبت اختراع در ایران، در این قسمت از مقاله، ضوابط حاکم بر ثبت اختراعات بیان گردیده است؛ که به شرح زیر می باشد:
اختراع باید دارای ابتکار جدید باشد. به موجب ماده 2 قانون ثبت اختراعات، منظور از ابتکار جدید آن است که در فن یا صنعت قبلی وجود نداشته و برای دارنده مهارت عادی در فن مذکور معلوم و آشکار نباشد.
اختراع می بایست کاربرد صنعتی داشته باشد. ماده 2 قانون ثبت اختراعات در این رابطه بیان می دارد: «اختراعی کاربردی محسوب می شود که در رشته ای از صنعت قابل ساخت یا استفاده باشد. مراد از صنعت، معنای گسترده آن است و شامل مواردی نظیر صنایع دستی، کشاورزی، ماهیگیری و خدمات نیز می‌شود.»
اختراع نباید مخالف موازین شرعی یا نظم عمومی و اخلاق حسنه باشد.
با توجه به موارد فوق، چنانچه اختراع هیچ ابتکار یا نوآوری نداشته باشد و یا پیش از این، مشابه آن توسط مخترعان دیگر به ثبت رسیده باشد، به طور مجدد قابل ثبت نمی باشد. علاوه بر این، محصول تولیدی می بایست در صنعت قابل ساخت و استفاده بوده و در غیر این صورت؛ اختراع محسوب نشده و در اداره ثبت اختراعات به ثبت نخواهد رسید.
ثبت اختراع در ایران چطور صورت می گیرد؟
به منظور ثبت اختراع در ایران، افراد می بایست با نحوه و چگونگی ثبت اختراع آشنا بوده و از آن مطلع باشند. در این میان، ممکن است که برای بسیاری از افراد این سوال مطرح شود که ثبت اختراع در ایران چطور صورت می گیرد؟ به منظور پاسخگویی به این پرسش، این قسمت از مقاله به بیان، نحوه و فرآیند ثبت اختراع در ایران به صورت کلی پرداخته شده است.
در پاسخ به این پرسش که ثبت اختراع در ایران چطور صورت می گیرد؛ باید بیان داشته که در مرحله اول، اختراع فرد باید شرایط لازم و مدارک مورد نیاز را تهیه کرده و سپس به سامانه ادراه ثبت اختراع مراجعه نماید. پس از ورود به این سامانه، داوطلب باید برای خود یک کارتابل تشکیل داده و در سایت ثبت نام نماید.
پس از تشکیل کارتابل، داوطلب باید فرم اظهارنامه ثبت اختراع را در سایت تکمیل نموده و مدارک لازم را بارگذاری نماید. پس از تکمیل فرم، این اظهارنامه برای کارشناس ثبت اختراع فرستاده شده و در صورتی که مشکلی در اظهارنامه نباشد، این فرم توسط کارشناس تایید شده و فرد می تواند نسبت به ثبت آگهی ثبت اختراع به نام خود اقدام نماید.
مراحل قانونی ثبت اختراع
هر شخصیت حقیقی یا حقوقی كه مدعی ابداع محصول صنعتی نوین و جدید باشد و یا وسیله جدیدی كشف نماید یا راه و روشی را برای بدست آوردن یك نتیجه یا محصول صنعتی كشف نماید، می تواند مورد اختراع خود را به ثبت رسانده و گواهی ثبت اختراع دریافت نماید.
در ایران ثبت اختراع به صورت اعلامی صورت می گیرد منظور از اعلامی بودن ثبت بدین معناست كه اداره كل ثبت شرکت ها و مالكیت صنعتی می تواند بدون بررسی طرح ارائه شده در خصوص جدید بودن اختراع آن را به ثبت برساند و تنها شرط آن این است كه شخصی یا شركتی قبلاً این مورد اختراع را در ایران به ثبت نرسانده باشد.ضمنا گواهی ثبت اختراع در ایران به هیچ وجه برای قابل استفاده بودن و یا جدید بودن و یا حقیقی بودن اختراع سندیت ندارد.
مواردی كه را كه در ایران نمی توان به ثبت رساند عبارتند
- نقشه های مالی
- اختراعاتی كه خلاف نظام عمومی و برخلاف عفت عمومی باشد
- فرمول و تركیبات دارویی
در كلیه مراحل ثبت اختراع در ایران حضور خود شخص متقاضی الزامی نمی باشد، بلكه وكیل قانونی اومی تواند مدارك لازم را تهیه و تكمیل نماید. در این صورت باید تقاضانامه همراه با اصل وكالتنامه با رونوشت یا فتوكپی برابر اصل شده ضمیمه اظهار نامه گردد.
آدرس اداره ثبت اختراع
متقاضی ثبت اختراع یا وکیل قانونی او در داخل کشور باید مدارک زیر را از اداره کل ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی واقع در تهران بزرگراه مدرس تقاطع میرداماد تهیه و نسبت به تکمیل آن ها اقدام نماید.
شرایط عمومی ثبت اختراع
به طور كلی اختراعی قابل ثبت است كه حداقل شرایط ذیل در آن محقق باشد:
- نو باشد : اختراع باید دارای مشخصه جدیدی باشد كه سابقه آن مشخصه در دانش و زمینه فنی مربوط به آن اختراع پیش بینی نشده باشد. به این دانش موجود در اصطلاح Prior Art گفته می شود.
- دارای گام ابتكاری باشد : اختراع باید علاوه بر جدید بودن، ارتقاء قابل توجهی را در حیطه خود موجب شود بطوریكه استنتاج آن توسط فردی با دانش متوسط در آن زمینه امری بدیهی محسوب نشود. به عبارت دیگر راه حل فنی را كه اختــراع برای حل مشكل پیشنهاد می‌كند، باید نسبت به سایر راه حلهای احتمالی موجود، مزیت قابل توجهی داشته باشد. در واقع اختراع باید بتواند در حیطه خود مشکلی را از مشکلات موجود که هنوز راه حلی ندارند، حل نماید تا دارای گام ابتکاری باشد.
- فایده عملی داشته باشد : اختراع نباید صرفاً تئوری و نظری باشد بلکه باید قابلیت استفاده عملی و تولید در صنعت را داشته باشد.
- مشمول موارد غیر قابل ثبت نباشد : بغیر از سه شرط فوق در اغلب كشورها قوانینی وجود دارد كه به موجب آنها نمی‌توان بعضی اختراعات را در آن سرزمین به ثبت رساند؛ مثل آنچه كه برخلاف نظم عمومی و اخلاقیات باشد، یا كشفها و تئوریهای علمی، روشهای ریاضی، گونه‌های گیاهی و حیوانی، روشهای تجارت، روشهای معالجه یا تشخیص بیماری در انسان و دام و نرم افزارهای كامپیوتری فاقد اثرات فنی
موارد غیر قابل ثبت به عنوان اختراع
- کشفیات که از قبل انجام شده و در طبیعت موجود است
- نظریه های علمی
- روشهای ریاضی
- طرح ها و نقشه ها
- قواعد و روشها مثل روش انجام تجارت، فعالیت ذهنی، بازی
- نرم افزار رایانه ای فاقد اثر فنی
- روش تشخیص یا معالجه بیماری در انسان یا دام
- گونه های گیاهی یا جانوری یا روش ایجاد
- اختراعی که استفاده تجاری آن مخل نظم عمومی یا اصول اخلاقی باشد.
مزایای ثبت اختراع
- موقعیت قدرتمند در بازار و امتیاز های رقابتی
- دسترسی به بازار های جدید
- خطر کمتر نقص حق و حقوق
- توانایی بیشتر برای دریافت وام و جمع آوری منابع مالی با نرخ معقول بهره
- ابزاری قدرتمند برای مقابله قانونی علیه تقلید کنندگان و سوء استفاده کنندگان
- سود بیشتر و بازگشت بیشتر سرمایه از طریق نظام انحصار
- درآمد اضافه از محل تفویض اجازه بهره برداری و انتقال اختراع
- دسترسی به فناوری از طریق لیسانس دو جانبه
هزینه ثبت اختراع
جهت اطلاع از هزینه ثبت اختراع با شماره تلفن های درج شده در وبسایت تماس حاصل فرمایید.
دیدگاهی یافت نشد