نحوه شکایت از کارفرما چگونه است؟

شکایت از کارفرما : اگر برای توافقاتی که میان کارگر و کارفرما وجود دارد خللی ایجاد شود که در نتیجه آن حقوق مسلم کارگر که توسط قانون مورد حمایت است پایمال گردد میتواند از کارفرمای خود در مراجع صالح شکایت کرده و حقوق تضییع شده خود را احیا کند.

حقوق قانون کار برای اینکه شکاف مالی که بین کارگر و کارفرما وجود دارد ابزاری برای سوء استفاده کارفرمایان نباشد، برای بسیاری از حقوق کارگران ظوابطی مشخص کرده است که ممکن نیست با هیچ مذاکره ای بر خلاف آن توافق نمود

 

در چه مواردی می‌توان از کارفرما شکایت کرد؟

اختلاف بین کارگر و کارفرما می‌تواند به دلایل مختلفی روی دهد. قانون بسیاری از موارد را پیش‌بینی کرده و راهکار آن را مشخص نموده است. 

کارگران در صورت مواجه با این تخلفات می‌توانند نزد مراجع قضایی شکایت کنند. این موارد به شرح زیر هستند:

عدم بستن قرارداد با کارگر

یکی از مشکلاتی که این روزها بسیار شایع شده است، عدم عقد قرارداد کارفرما با کارگر است. بسیاری از کارفرمایان به دلایل مختلف از این کار خودداری می‌کنند.

از آن جایی که قانون کار بستن قرارداد با کارگر را لازم می‌داند، کارگر در صورت مواجه با این مشکل و ارائه مدارک و اسنادی مانند پرینت ورود و خروج به کارگاه، پرینت دریافت حقوق و نمونه کارهای انجام شده می‌تواند به مراجع قضایی مراجعه کرده و شکایت خود را ثبت نماید.

پرداخت مزایایی کمتر از قانون کار

قانون کار هر ساله مقدار حقوق و مزایای کارگران را تعیین می‌کند و کارفرمایان نیز موظفند که بر اساس آن حقوق و مزایای کارگر را بپردازند. چنانچه این مقدار کمتر از حد تعیین شده باشد، کارگر می‌تواند از کارفرما شکایت کند.

اخراج کارگر بعد از دوره کارآموزی بدون پرداخت حقوق

گاهی افراد به دلیل نداشتن سابقه کاری، تحت عنوان دوره کارآموزی در مکانی مشغول به کار می‌شوند. در این مواقع کارفرما معمولا بر اساس همکاری موقت یا قرارداد آزمایشی با فرد کار می‌کند.

از آن جایی که کارآموز یا کارفرما می‌توانند در این دوره به اختیار خودشان از رابطه کاری خارج شوند، شاید گمان کنید که مشمول شکایت از کارفرما نمی‌شود.

اما بر اساس قوانین موجود، چنانچه کارفرما یک طرفه و بدون پرداخت حقوق دوره آزمایشی اقدام به قطع همکاری کند، می‌توان از وی شکایت نمود. اگر فرد خودش از رابطه کاری خارج شود، می‌تواند حقوق همان مدت زمان را دریافت کند.

دوره‌های آموزشی برای کارگران ساده حداکثر یک ماه و برای کارگران متخصص حداکثر سه ماه است.

عدم پرداخت حقوق کارگر بعد از فوت کارفرما

گاهی ممکن است کارفرما قبل از اتمام قرارداد فوت کند. بر اساس قوانین مربوط به ارث شاید گمان شود که ورثه می‌توانند کارگر را اخراج کرده و از پرداخت حقوق آن‌ها سرباز زنند. 

اما با توجه به قوانین، قرارداد میان کارفرمای فوت شده و کارگر به قوت خود باقی است و کاملا معتبر است.

ورثه متوفی نیز ملزم به پرداخت حق و حقوق کارگران با توجه به مفاد قرارداد هستند.

همچین این قانون درباره مالکانی که کارگاه را فروخته یا اجاره می‌دهند نیز صدق می‌کند.

اخراج کارگر به دلیل عدم انجام وظیفه

گاهی روابط میان کارگر و کارفرما به دلیل عدم انجام وظیفه کارگر به پایان می‌رسد.

بر اساس ماده ۲۷ قانون کار، کارفرما می‌تواند در صورتی که کارگر وظایف خود را انجام ندهد (بعد از دادن تذکرات شفاهی و کتبی) کارگر را اخراج کند. اما در این شرایط نیز موظف به پرداخت حقوق و مزایای کارگر است.

چنانچه کارفرما بخواهد به این دلیل مطالبات کارگر را پرداخت نکند، می‌تواند از وی شکایت کند.

پرداخت حقوق کمتر از قرارداد

یکی از مواردی که ممکن است بین کارگر و کارفرما پیش بیاید این است که کارفرما حقوقی کمتر از آنچه در قرارداد ذکر شده را به کارگر بدهد. 

حتی اگر این کار با توافقات اولیه میان طرفین صورت گرفته باشد، باز هم کارفرما نمی‌تواند بدون دلیل قانونی بر خلاف متن قرارداد رفتار کند.

منظور از دلایل قانونی برداشت از حقوق کارگر به دلیل مالیات، حق بیمه، قسط وام و تسهیلات، قسط خرید یا اجاره خانه سازمانی است.

بیمه نکردن کارگر

با توجه به ماده ۱۴۸ قانون کار و بند الف ماده ۴ قانون تامین اجتماعی، کارفرما باید کارگر خود را بیمه نماید.

قانون کار این وظیفه را به عهده کارفرما گذاشته و در صورت رضایت کارگر نیز موظف به بیمه کردن اوست. حتی اگر کارگر مدتی کوتاه نزد وی کار کند. بنابراین کارگر می‌تواند در صورت بیمه نشدن از کارفرما شکایت کند.

پرداخت نکردن حق ماموریت

بر اساس قانون، میزان حق ماموریت نباید از دستمزد ثابت یا روزانه کارگر کمتر باشد. هزینه رفت و آمد به ماموریت نیز به عهده کارفرما است.

منظور از ماموریت نیز انجام کاری است که حداقل ۵۰ کیلومتر از محل کارگاه دورتر باشد و یا اینکه کارگر حداقل یک شب را در آن محل بماند. اگر کارگر چنین کاری انجام داد و کارفرما حقوق آن را نپرداخت، می‌تواند از وی شکایت کند.

کار کردن بیش از حد معمول یا بیگاری

برخی از کارفرمایان توقع دارند که کارگر باید بیشتر از ساعات اداری که ۸ ساعت است، کار کند. 

کارفرما تنها با رضایت کارگر می‌تواند ساعت کاری را افزایش دهد و مجموع این تغییرات نباید از ۲۴ ساعت در طول هفته افزایش باید. در صورت بروز این مشکل نیز امکان شکایت از کارفرما وجود دارد.

البته برخی مشاغل خاص مانند کشاورزی، بعضی مواقع فشار کاری بیشتر است. در این مشاغل کارفرما می‌تواند ساعت کاری را افزایش و کاهش دهد و کارگر حق شکایت ندارد.

با توجه به قانون کار، ساعت کاری روزانه برای مشاغل سخت حداکثر ۶ ساعت در روز و ۳۶ ساعت در هفته است. اما می‌توان با کارفرما برای شروع و پایان ساعت کاری در روز به توافق رسید.

ضمن آن که لازم است بدانید اضافه کاری بیش از ۴ ساعت مطابق قانون مجاز نخواهد بود.

نداشتن تعطیلات و مرخصی

قانون کار به کارگر این اجازه را داده که یک روز در هفته را تعطیل باشد. اگر کارفرما بخواهد که کارگر در این روز کار کند باید ۴۰ درصد اضافه کاری در ازای هر ساعت برای او رد کند. 

اگر این کار را انجام نداد، می‌توان از کارفرما شکایت کرد. کارگران مشاغل سخت تعطیلات جداگانه‌ای نیز به عنوان تعطیلات تابستانی دارند که کارفرما باید آن را رعایت کند.

مرخصی در ماه نیز از دیگر حقوق کارگر به شمار می‌رود که قانون به او داده است. هر کارگر می‌تواند سالانه به اندازه ۱ ماه مرخصی استحقاقی داشته باشد. 

اگر کمتر از یک سال در شرکت کار کند، تعداد روزهای مرخصی او نسبت به زمان حضور و میزان کارش محاسبه می‌شود.

کارگر و کارفرما می‌توانند نسبت به زمان مرخصی با هم توافق کنند. اگر مشکلی در این مورد پیش بیاید، کارگر می‌تواند شکایت کند.

عدم پرداخت حق سنوات

حق سنوات به اندازه دستمزد ماه آخر کارگر است و کارفرما موظف به پرداخت آن است. در صورتی که از انجام آن سرباز زند، کارگر می‌تواند نزد مراجع قضایی شکایت کند.

شکایت بابت گرفتن سفته

گرفتن سفته از کارگر دارای قوانین خاصی است که باید رعایت شود. مانند اینکه سفته به چه عنوانی باید گرفته شود. رسید سفته تحویل کارگر داده شود. مبلغ و شماره سفته در قرارداد حتما ذکر شود.

مقدار سفته مشخص باشد. چنانچه این موارد رعایت نشده باشد یا اینکه کارفرما از کارگر سفته سفید امضا تحویل بگیرد، کارگر می‌تواند از کارفرما شکایت کند.

دیگر مواردی که می‌توان بابت آن از کارفرما شکایت کرد عبارتند از:

1. ممانعت از بازگشت کارگر به کار در صورتی که منع قانونی برای او وجود نداشته باشد.
2. در صورتی که بین کارگر و کارفرما اختلافی پیش بیاید، کارفرما موظف است که حداقل ۵۰ درصد از حقوق ماهیانه کارگر را تا زمان مشخص شدن نتیجه پرونده، به خانواده وی بپردازد. در صورت تخلف می‌توان از کارفرما شکایت کرد.
3. بعد از تمام شدن مدت زمان قرارداد، کارفرما باید به کارگری که یک سال یا بیشتر کار کرده با توجه به سابقه و آخرین حقوق، معادل یک ماه حقوق را به عنوان پاداش پایان کار پرداخت کند. چنانچه این کار را انجام ندهد، می‌توان از وی شکایت نمود.
4. در صورت کاهش توانایی‌های جسمی و فکری کارگر در هنگام کار کردن، کارفرما باید بعد از اتمام قرارداد با توجه به سابقه خدمات او معادل دو ماه آخرین حقوق کارگر را به وی حق سنوات بدهد. در صورت تخلف کارگر می‌تواند به مراجع قضایی مراجعه کند.
5. چنانچه خسارت وارد شده به کارگر به دلیل عدم تامین وسایل و لوازم ایمنی توسط کارفرما باشد.

فرآیند شکایت از کارفرما

برای شکایت از کارفرما، مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید:

1. ابتدا به شعبه بیمه‌گذار تامین اجتماعی خود مراجعه کنید و شعبه اداره کار مربوطه را پیدا کنید.
2. 2. سپس با مراجعه به اداره کار، نامه‌ای از واحد ارجاع دریافت کرده و به شعبه بیمه‌گذارتان بدهید. این نامه نقش مهمی در شکایت شما دارد.
3. سوابق بیمه خود را جمع‌آوری کنید و آنها را به اداره کار و واحد ارجاع بدهید.
4. فرم دادخواست را دریافت کرده و در آن اطلاعات شخصی، محل کار و دلایل شکایت از کارفرما را بنویسید سپس شرح دادخواست خود را در پایین فرم بنویسید.
5. در ابتدا باید به دستور اداره کار، در جلسات سازش در اداره کار شرکت کنید. اگر مشکل حل نشد، پرونده به جلسه تشخیص ارسال می‌شود.
6. در جلسات تشخیص نظر کارشناسان سازش اعلام می‌شود. در صورت عدم رفع مشکل، پرونده به جلسه حل اختلاف ارسال می‌شود.
7. جلسات حل اختلاف آخرین مرحله روند رسیدگی به شکایت از کارفرما است و در اداره کار برگزار می‌شود. در این جلسه رای نهایی صادر می‌شود.

شکایت از کارفرما بدون داشتن قرارداد

برای شکایت از کارفرما بدون داشتن قرارداد کتبی، می‌توانید از مراحل زیر پیروی کنید:

1. ارائه حکم استخدام، تغییر سمت یا ارتقا در شغل
2. لیستی از حقوق‌های پرداخت شده و اظهارنامه مالیاتی در صورتی که موجود باشد.
3. دفاتر کارگاه و هرچه مربوط به حضور و غیاب کارگران می‌شود.
4. فیش، یا گواهی بانکی یا کارت افتتاح حساب که نشان دهد به کارگر حقوق پرداخته شده است
5. کارت بهداشتی که قبل از شروع به کار دریافت شده است و مدارک مربوط به انجام معاینات پزشکی مربوط به حرفه مورد نظر.
6. شهادت همکاران یا ارائه استشهاد محلی از سایر همسایه‌های کارگاه

بعد از این که موفق به جمع آوری مدارک و مستندات لازم شدید، می‌بایست به شیوهای که در بالا ذکر شد به اداره کار مراجعه کرده و شکایت خود را مطرح نمایید. مراحل، اداره کار پرونده را بررسی کرده و به شکایت شما رسیدگی خواهد کرد.